Bayram sofralarının baş tacı, mangalların vazgeçilmez yıldızı kırmızı et… Lezzetine diyecek yok ama kontrolsüz ve aşırı tüketildiğinde yüksek kolesterol, damar tıkanıklığı, hipertansiyon, kalp krizi, böbrek sorunları ve hatta gut hastalığı gibi pek çok ciddi sağlık sorununa davetiye çıkarabiliyor. Hele ki et tüketiminin tavan yaptığı ve hava sıcaklıklarının da arttığı bayram gibi özel dönemlerde ipin ucu kaçarsa, o keyifli anlar tatsız sonuçlara yol açabilir. Peki, hem o nefis kırmızı etin tadını çıkarıp hem de sağlığımızı nasıl koruyacağız? Endişelenmeyin, tamamen etten vazgeçmek zorunda değilsiniz! İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı İrem Aksoy, bu konuda hayati önem taşıyan ipuçlarını ve sağlıklı önerilerini paylaştı. İşte kırmızı et tüketirken dikkat etmeniz gereken 5 temel nokta ve 2 genel sağlık tavsiyesi:
Kırmızı Et Şöleni Sağlığınızı Vurmasın: Bayramda ve Her Zaman Dikkat Edilmesi Gerekenler!
Dijital çağda bilgiye ulaşmak kolay olsa da, özellikle beslenme konusunda doğru ve güvenilir bilgiye ulaşmak hayati önem taşıyor. Kırmızı et tüketimi de bu konulardan biri. Lezzetli olduğu kadar, bilinçsiz tüketildiğinde riskleri de beraberinde getirebiliyor. İşte İrem Aksoy’dan sağlıklı bir et tüketimi için yol haritanız:
1. Uzmanından İlk Uyarı: “Kurban Etini Hemen Tüketmeyin, Sindirim Kabusuna Dönüşebilir!”
Bu, özellikle Kurban Bayramı dönemlerinde sıkça yapılan bir hata. Kesimden hemen sonra tüketilen et, hem pişirme açısından zorluk çıkarır hem de daha sert olduğu için hazımsızlık, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Uzmanımız İrem Aksoy, kurban kesiminden sonra etin 12-24 saat aralığında serin bir ortamda (4 derece civarı) bekletilmesi (dinlendirilmesi) gerektiğini vurguluyor. Bu basit ama önemli adım, etin hem daha lezzetli olmasını hem de sindirim sisteminizi yormamasını sağlar.
2. Pişirme Sanatı Sağlığınız İçin: Kızartmaya Veda, Izgaraya Merhaba Deyin
Etin pişirme şekli sadece lezzetini değil, sağlığa etkisini de doğrudan belirliyor. İrem Aksoy, pişirmede kızartma ve yağda kavurma yöntemleri yerine; kendi yağında pişirme, fırınlama, haşlama ve ızgara gibi sağlıklı yöntemlerin tercih edilmesi gerektiğini belirtiyor. Ve çok önemli bir uyarı: Yüksek ısıda hızlı pişirme yöntemleri, kanserojen bileşiklerin ortaya çıkmasını destekler! Bu nedenle, düşük ısıda yavaş bir pişirme şekli çok daha sağlıklıdır.
- Mangal Keyfi Sağlıklı Olsun: Eti ızgarada veya mangalda pişirirken, et ile ateş arasında en az 15-20 cm uzaklık olmasına özen gösterin. Etleri sık sık çevirerek kömürleşmeden, yanmadan pişirmeye dikkat edin.
- Kavurmanın da Sağlıklısı Var: Eğer etler kavurma şeklinde tüketilecekse, az yağlı kısımları tercih edilmeli, hayvansal kaynaklı yağlar eklemeden kendi yağında kısık ateşte, uzun sürede pişirilmelidir.
3. Tabakta Denge Şart: Etin Yanına Lifli Dostlar ve Probiyotikler Ekleyin
Ağır et yemeklerinin sindirimini kolaylaştırmak ve öğünü daha dengeli hale getirmek için tabağınızda renklere ve çeşitliliğe yer açın. Et yemekleriyle beraber bol lifli sebzeler (salata, haşlanmış veya ızgara sebzeler) ve tam tahıllar (bulgur, esmer pirinç, tam buğday ekmeği) tüketmek, hem sindirimi kolaylaştırır hem de kan şekeri dengenize yardımcı olur. Ayrıca, bağırsak sağlığını ve hareketlerini desteklemek amacıyla, et tüketirken beraberinde yoğurt, ayran ve kefir gibi probiyotik kaynakları tercih edebilirsiniz.
4. “Fazlası Zarar” Kuralı Kırmızı Et İçin de Geçerli: Porsiyon Kontrolü Neden Önemli?
Özellikle bayram gibi özel günlerde porsiyon kontrolünü elden bırakmak kolay olabiliyor. Ancak İrem Aksoy, bayram boyunca kontrolsüz ve aşırı ölçüde kırmızı et tüketiminin; sindirim sorunları, kabızlık, mide hazımsızlığı/rahatsızlığı ve uzun vadede kalp-damar hastalıkları riskini artırabileceği konusunda uyarıyor. Unutmayın, kırmızı etin doymuş yağ ve kolesterol içeriği yüksektir. Hipertansiyon, damar sertliği gibi kronik kalp damar hastalıklarına zemin hazırlamaması için dikkatli ve ölçülü tüketmekte büyük fayda var. Avuç içiniz kadar bir porsiyon genellikle yeterli olacaktır.
5. Bayram Tatlılarına Dikkat: Şerbetli Hayaller, Gerçek Kaloriler
Bayram demek biraz da tatlı demek, biliyoruz. Ancak özellikle diyabet hastaları, obezite, kolesterol ya da tansiyon sorunu olanların çikolata ve şeker tüketimlerine ekstra dikkat etmesi gerekiyor. İrem Aksoy, şerbetli, hamurlu ve yüksek kalorili tatlılar yerine taze meyve, meyveli ve sütlü hafif tatlıların (güllaç, sütlaç, meyveli muhallebi gibi) daha doğru ve sağlıklı tercihler olacağını belirtiyor.
Sadece Yemek Değil: Su Tüketimi ve Hareketin Altın Değeri
İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı İrem Aksoy, tüm bu beslenme önerilerinin yanı sıra iki önemli hatırlatmada daha bulunuyor:
- Su Hayattır: Özellikle sıcak havalarda ve et tüketiminin arttığı dönemlerde vücudun su ihtiyacı artar. Günde en az 2-2,5 litre su tüketmeyi ihmal etmeyin.
- Hareket Edin: Dünya Sağlık Örgütü’nün de önerdiği gibi, haftada en az 150 dakika orta tempolu egzersiz veya yürüyüş yapılması genel sağlık için çok önemli. Bayram ziyaretlerini yürüyerek yapmak veya yemek sonrası kısa yürüyüşlere çıkmak bile fark yaratabilir.
Sonuç olarak, kırmızı eti ve bayram sofralarını şeytanlaştırmaya gerek yok. Önemli olan bilinçli tercihler yapmak, porsiyon kontrolüne dikkat etmek ve sağlıklı pişirme yöntemlerini benimsemek. Bu basit ama etkili önerilerle hem lezzetli yemeklerin tadını çıkarabilir hem de sağlığınızı koruyabilirsiniz. Afiyet olsun, sağlıklı bayramlar!
