Geçtiğimiz günlerde iPhone gibi ürünlere dev zam gelebileceği endişesi yaratan ABD’nin yeni gümrük vergisi planlarında kritik bir gelişme yaşandı. ABD Gümrük ve Sınır Koruma (CBP) tarafından yayınlanan yeni kılavuz, akıllı telefon ve PC’lerin bu vergilerden muaf tutulduğunu gösteriyor. Bu durum, Türkiye dahil küresel tüketici pazarı için büyük bir rahatlama anlamına geliyor.
Donald Trump yönetiminin duyurduğu ve özellikle Çin’den gelen ürünlere yönelik yüksek oranlara (%104’e varan iddialar) ulaşabileceği konuşulan yeni “karşılıklı tarifeler”, başta Apple olmak üzere birçok teknoloji şirketini ve tüketiciyi endişelendirmişti. Hatta Apple’ın bu tarifeler yürürlüğe girmeden hemen önce ABD’ye uçaklarla acil iPhone sevkiyatı yaptığı bildirilmişti.
Ancak ABD Gümrük ve Sınır Koruma’nın (CBP) yayınladığı son tarife kılavuzu, bu endişeleri şimdilik büyük ölçüde gideriyor. Kılavuzda yer alan ürün muafiyet listesi, akıllı telefonlar (tarife kodu 8517.13.00) ve PC ürünleri (tarife kodu 8471) için atanan kodları içeriyor. Bu, söz konusu yeni “karşılıklı tarifelerin” bu iki ana tüketici elektroniği kategorisindeki ürünlerin fiyatlarını (en azından şu an için) etkilemeyeceği anlamına geliyor.
Türkiye Tüketicisi İçin Anlamı Ne?
Belgelerin yorumlanmasına göre, muafiyetin “Çin’e özgü” bir kısıtlama içermemesi, yani Çin gibi ana üretim merkezlerinden gelen telefon ve bilgisayarların da bu muafiyetten yararlanacağı anlaşılıyor. Bu durum, geçtiğimiz haftalarda artan Türkiye’deki akıllı telefon ve bilgisayar fiyatlarına ABD kaynaklı dev bir zam gelme riskini önemli ölçüde azaltıyor. Tüketiciler ve tedarik zincirindeki şirketler (Apple, Dell, HP ve diğerleri) şimdilik rahat bir nefes alabilir.
Geçici Bir Durum Olabilir mi?
Yine de temkinli olmakta fayda var. Metinlerde, Trump yönetiminin politikalarının hızla değişebildiği ve bu muafiyet durumunun uzun vadede aynı kalacağının garantisi olmadığı belirtiliyor. Bazı yorumlarda “90 günlük bir duraklama” ihtimalinden bahsedilmesi, muafiyetin geçici olabileceği ihtimalini akla getiriyor. Ancak en azından yakın vadede Apple iPhone’ları, NVIDIA/AMD ekran kartları gibi ürünlerde bu tarifelere bağlı bir fiyat artışı beklenmiyor (tabii üreticiler başka nedenlerle fiyat artışı yapmazsa).
Ayrıca, yarı iletken üretim ekipmanlarının da 8486 kodu altında muafiyet kapsamına alınması, ABD’de tesis kuran çip üreticileri için de bir başka rahatlama unsuru olarak görülüyor. Bu durum, uzun vadede küresel çip arzını ve dolayısıyla teknoloji ürünlerinin maliyetini etkileyebilir.
Görünen o ki, ABD yönetimi küresel tedarik zincirinde hayati rol oynayan ürünlere geniş çaplı tarifeler uygulamanın yaratacağı olumsuz etkinin farkına vararak, süreci hafifletmek için akıllı telefonlar ve PC’ler gibi belirli ürünleri şimdilik kapsam dışı bıraktı. CBP kılavuzuyla ilgili daha fazla detay bekleniyor.
