Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk‘ün fikir dünyasını şekillendiren en önemli unsurlardan biri, şüphesiz ki kitaplara olan tutkusuydu. Savaş meydanlarında bile okumaktan vazgeçmeyen, Cumhuriyet’in temellerini atarken tarihten felsefeye, hukuktan edebiyata kadar geniş bir yelpazede araştırmalar yapan Atatürk’ün bu entelektüel mirası, teknoloji sayesinde artık herkesin erişimine açıldı. Anıtkabir Derneği, büyük bir kültür hizmetine imza atarak, Atatürk’ün okuduğu ve üzerine bizzat notlar aldığı yaklaşık 4 bin kitabı kapsayan 24 ciltlik dev eseri dijital dünyayla buluşturdu.
Bu muazzam arşiv, sadece bir kitap listesinden ibaret değil; Atatürk’ün hangi satırların altını çizdiğini, hangi paragrafa ne tür notlar düştüğünü görmemizi sağlayan, adeta onun zihnine açılan bir pencere niteliğinde. Biz de Tech Dergi olarak, bu değerli dijital hazineye nasıl ulaşabileceğinizi ve arşivin detaylarını sizler için inceledik.
Bir Liderin Zihin Haritası: 24 Ciltlik Dijital Arşiv
Atatürk’ün Çankaya Köşkü’ndeki kütüphanesi, onun sadece bir askeri deha değil, aynı zamanda derin bir entelektüel olduğunun en somut kanıtıdır. Anıtkabir Derneği tarafından titizlikle hazırlanan “Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar” serisi, toplamda 24 ciltten oluşuyor. Bu eser, Atatürk’ün okuduğu varsayılan yaklaşık 4.000 kitaptan, üzerinde işaretleme yaptığı veya not düştüğü en önemli eserleri kapsıyor.
Dijitalleştirmeyle birlikte, araştırmacılar, öğrenciler ve tarihe meraklı herkes, bu 24 cildin tamamına ücretsiz olarak ulaşabiliyor. Eski Türkçe (Osmanlıca), Fransızca, Almanca ve İngilizce gibi farklı dillerdeki kitapların orijinal sayfalarıyla birlikte, Atatürk’ün bu sayfalara düştüğü “Dikkat”, “Önemli” gibi işaretleri veya kendi el yazısıyla kenarlara yazdığı yorumları incelemek artık mümkün. Bu, özellikle Cumhuriyet tarihini ve Atatürk’ün devrimleri planlarken hangi kaynaklardan beslendiğini anlamak isteyenler için paha biçilemez bir kaynak.
Dijital Arşive Nasıl Erişilir?
Teknoloji, tarihe erişimi demokratikleştirdiğinde gerçek amacına ulaşıyor. Anıtkabir Derneği’nin web sitesi üzerinden bu dev arşive ulaşmak oldukça basit. Herhangi bir üyelik veya özel bir yazılım gerektirmeyen bu sisteme şu adımlarla erişebilirsiniz:
- Öncelikle tarayıcınızdan Anıtkabir Derneği’nin ilgili sayfasına, yani https://www.anitkabir.com.tr/icerik/9/kitap-yayinlari adresine gidin.
- Açılan sayfada “Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar” başlığı altında 24 cildin listelendiğini göreceksiniz.
- İncelemek istediğiniz cildin üzerine tıkladığınızda, tarayıcınız otomatik olarak o cilde ait PDF dosyasını açacaktır.
- Açılan PDF dosyasını ister çevrimiçi olarak tarayıcınız üzerinden okuyabilir, isterseniz de bilgisayarınıza veya mobil cihazınıza indirerek kalıcı bir dijital kütüphane oluşturabilirsiniz.
Dosya boyutları, içerdiği yüksek kaliteli taramalar nedeniyle biraz yüksek olabilir, bu nedenle Wi-Fi bağlantısı kullanmanızı tavsiye ederiz.
Atatürk Ne Okurdu? Arşivden Öne Çıkanlar
Bu 24 ciltlik devasa arşivde gezinirken, Atatürk’ün ilgi alanlarının ne kadar geniş olduğunu hemen fark ediyorsunuz. Askeri strateji kitaplarından sosyolojiye, dinden dil bilimine kadar her alanda derin okumalar yaptığı görülüyor. İşte bu arşivde izlerini sürebileceğiniz, Atatürk’ün fikir dünyasında önemli yer tutan bazı eserler:
Jean-Jacques Rousseau – Toplum Sözleşmesi
Atatürk’ün cumhuriyet ve demokrasi fikirlerinin temellerini atarken Fransız Aydınlanması’ndan ne kadar etkilendiği bilinen bir gerçektir. Rousseau’nun “Toplum Sözleşmesi” (Du Contrat Social), onun başucu kitaplarından biriydi. Egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olması ilkesinin fikri temellerini bu ve benzeri eserlerdeki okumalarında aramak mümkündür. Arşivde, bu kitaba dair aldığı notlar, onun “halk egemenliği” kavramına ne kadar kafa yorduğunu gösteriyor.
Reşat Nuri Güntekin – Çalıkuşu
Sadece fikir eserleri değil, romanlar da onun ilgi alanındaydı. Özellikle Anadolu’nun gerçeklerini anlatan, idealist bir öğretmenin hikayesinin işlendiği “Çalıkuşu”, Atatürk’ün çok sevdiği ve başucundan ayırmadığı romanlardan biri olarak bilinir. Sakarya Meydan Muharebesi gibi kritik dönemlerde bile bu romanı okuduğu, Anadolu insanının aydınlanması gerektiğine dair inancını bu tarz eserlerle pekiştirdiği anlatılır.
Ziya Gökalp – Türkçülüğün Esasları
Yeni kurulacak devletin ulus bilincini oluştururken, Ziya Gökalp’in fikirleri Atatürk için önemli bir referans noktasıydı. “Türkçülüğün Esasları”, Türk milliyetçiliğinin kültürel ve sosyolojik çerçevesini çizen bir eser olarak, Atatürk’ün dikkatle incelediği ve üzerine notlar aldığı kitaplar arasında yer alıyor. Milliyetçilik anlayışının ırkçılıktan uzak, kültür ve ülkü birliğine dayalı yapısını bu okumalarda görmek mümkün.
Grigory Petrov – Beyaz Zambaklar Ülkesinde
Her ne kadar bu spesifik 24 ciltlik serinin ana odaklarından biri olmasa da, Atatürk’ün eğitim vizyonunu anlamak için anılması gereken bir diğer eser de **”Beyaz Zambaklar Ülkesinde”**dir. Finlandiya’nın bir bataklıklar ülkesinden nasıl modern bir eğitim ve kültür ülkesine dönüştüğünü anlatan bu kitabı Atatürk, tüm askeri okulların müfredatına konulmasını tavsiye etmiştir. Bir ulusun topyekün kalkınma modelini bu kitapta bulmuştur.
Teknoloji ve Tarihin Buluşması
Bizler için bu arşivin dijitalleşmesi sadece bir haber değil, aynı zamanda bir sorumluluktur. Akıllı telefonlarımızdan, tabletlerimizden tarihin en büyük liderlerinden birinin çalışma masasına konuk olabiliyoruz. Onun hangi cümleyi neden çizdiğini düşünmek, o günün şartlarında vizyonunu nasıl genişlettiğini anlamaya çalışmak, günümüz teknolojisinin bize sunduğu en büyük hediyelerden biri. Anıtkabir Derneği’nin bu hizmeti, Atatürk’ü anlamak için onu sadece anma günlerinde hatırlamanın ötesine geçip, fikir dünyasına “tek tıkla” dalmamızı sağlıyor.
