Küresel çapta yaşanan bellek (memory) stoklarının tükenmesi ve fiyatların aşırı yükselmesi, teknoloji tutkunlarını görülmemiş çözümlere itiyor. Dünya genelinde kullanıcılar stokların ne zaman normale döneceğini merak ederken veya dizüstü bilgisayar belleklerini masaüstüne takmak için egzotik adaptörler ararken; Rusya’daki bir grup modder (donanım modifiye uzmanı), radikal bir çözümle ortaya çıktı: Kendi RAM’ini kendin üret!
Rus YouTuber PRO Hi-Tech‘in Telegram kanalında ortaya atılan bu fikir, şimdiden hayata geçirilmeye başlandı. Özellikle ekran kartlarına yaptığı VRAM yükseltmeleriyle tanınan “Vik-on” lakaplı yerel bir donanım meraklısı, bu işlemin teknik olarak mümkün ve kendisi için nispeten güvenli olduğunu belirtiyor.
Çin’den Boş Kart, Hurdalardan Çip
Vik-on’un paylaştığı bilgilere göre, RAM üretiminin ilk adımı olan boş baskı devre kartları (PCB), Çin’den tanesi 6.40 dolar (yaklaşık 220 TL) gibi düşük bir fiyata temin edilebiliyor. Ancak asıl zorluk, bellek çiplerini bulmakta yatıyor.
Şu anda bellek üreticileri (Samsung, SK Hynix gibi), ellerindeki tüm kapasiteyi daha yüksek ödeme yapan Yapay Zeka (AI) şirketlerine ayırdığı için, bireysel kullanıcıların sıfır çip bulabileceği bir “spot piyasa” neredeyse yok. Yine de Rus meraklılar, Çinli pazar yerlerinde doğru parça numaralarını aratarak SK Hynix ve Samsung çiplerini bulmayı başardı.
Maliyet ve Performans: Değer mi?
Telegram’daki tartışmalara göre, “ortalama” özelliklere sahip 16 GB’lık bir DDR5 RAM modülünü evde üretmenin maliyeti yaklaşık 12.000 Rus Rublesi (yaklaşık 152 Dolar). Bu rakam, şu anki perakende satış fiyatlarıyla hemen hemen aynı seviyede. Yani finansal açıdan henüz büyük bir avantaj sağlamıyor.
Ancak performans tarafında umut verici detaylar var. Paylaşılan ZenTimings ekran görüntülerine göre, bu el yapımı belleklerle CL28 gibi oldukça düşük (hızlı) gecikme sürelerine ulaşmak mümkün. Bu da, yöntemin sadece çalışmakla kalmayıp, yüksek performanslı DDR5 RAM’ler üretmek için de kullanılabileceğini gösteriyor.
Çaresizlik İnovasyonu Doğuruyor
Şu an için BGA lehim istasyonunu çıkarıp evde RAM üretmek çok mantıklı görünmeyebilir. Ancak uzmanlar, küresel krizin daha da kötüleşmesi durumunda bu “kendin yap” (DIY) yönteminin tek çare olabileceğini belirtiyor.
Modderlar ayrıca, maliyeti düşürmek için ikinci el bellek kitlerinden veya aynı entegre devreleri (IC) kullanan dizüstü bilgisayar RAM’lerinden çip söküp (desoldering), bunları yeni PCB’lere lehimleme (reballing) yöntemini de tartışıyor. Geçmişte DDR4 belleklerde benzer denemeler görülmüştü, ancak bugün yaşananlar, “rekabet inovasyonu doğurur” sözünün yerini “çaresizlik inovasyonu doğurur” gerçeğine bıraktığını kanıtlıyor.
Sistem toplayıcıların (System Integrators) “kendi RAM’ini getir” kampanyalarından sonra, şimdi de “kendi RAM’ini yap” dönemi başlıyor gibi görünüyor.
